Stawy to ruchome połączenia kości, które odpowiadają za prawidłowe funkcjonowanie chrząstki stawowej, mazi oraz prawidłowy przyczep mięśni i ścięgien. To dzięki stawom możemy się sprawnie poruszać i aktywność fizyczna nie stanowi dla nas problemu. Jeśli stawy działają prawidłowo, zazwyczaj nie zwracamy na nie uwagi, a przez to też nie wdrażamy profilaktyki, która pozwala na długo zachować je w dobrym zdrowiu.
Problem zaczyna pojawiać się, gdy dotknie nas ból stawów. Jest to oznaką choroby, najczęściej jej zaawansowana posta i oznacza, że konieczne jest rozpoczęcie terapii obejmującej leczenie lekarskie. Na szczęście o zdrowe stawy można zadbać samodzielnie. O ich kondycję najlepiej troszczyć się od najmłodszych lat. Dobre nawyki zwiększą wytrzymałość stawów oraz zminimalizują ryzyko wystąpienia stanów chorobowych. Zobacz jak dbać o stawy.
Dlaczego stawy bolą?
Z bólem stawów spotykamy się coraz częściej. Uporczywe dolegliwości bólowe określane są nawet mianem jednej z chorób cywilizacyjnych. Przyczyny występowania bólów stawów są różnorodne, ale zazwyczaj doprowadzamy do nich sami i związane są z uszkodzeniem chrząstki stawowej. Jej kondycja zbiegiem lat pogarsza się, co ma bezpośrednie przełożenie na funkcjonowanie stawów oraz możliwości ruchowe, jakie mamy. Warto również pamiętać, że duża pula schorzeń stawów wynika z nieprawidłowej diety, przeciążenia organizmu, braku lub niewłaściwej aktywności fizycznej, przyjmowania zbyt dużej ilości leków.
Jak dbać o stawy?
O stawy powinny dbać wszystkie osoby, nie tylko te intensywnie uprawiają sport. Właściwa profilaktyka pozwala zachować je w dobrym zdrowiu przez długi czas oraz poprawić ich kondycję. Jej wdrożenie nie wymaga wielu poświęceń i często obejmuje tylko wprowadzenie drobnych zmian w stylu życia.
Sport na zdrowe stawy
Podstawą profilaktyki zdrowych stawów jest aktywne uprawianie sportu. Jest on dużym wsparciem dla stawów i kręgosłupa, a także pomaga zwiększyć objętość tkanki chrzęstnej stawów, dzięki czemu wydziela się więcej mazi do jamy stawowej. W efekcie stawy stają się sprawniejsze, bardziej dotlenione i ukrwione, a przez to mniej podatne na uszkodzenia i posiadające zdolność do szybszej regeneracji. Większa ruchliwość stawów to oraz stabilizacja połączenia kostnego oraz minimalizacja odczuwania bólu, w przypadku rozwiniętej już choroby stawów. Trzeba jednak pamiętać, że sportem na stawy nie jest każda aktywność fizyczna. Najlepiej wybierać ćwiczenia, które opierają się na wykonywaniu płynnych ruchów. Wśród sportów dobrze działających na stawy wymienia się: aqua aerobik, nordic walking, jazdę na rowerze, jogę, pływanie oraz pilates. Niewskazane jest natomiast bieganie, sporty walki czy jazda na nartach. Przed rozpoczęciem właściwych ćwiczeń zawsze trzeba pamiętać o wykonaniu rozgrzewki, która pomoże rozciągnąć stawy i mięśnie.
Warto pamiętać, że osoby zmagające się z bólem stawów swój zestaw ćwiczeń koniecznie powinny skonsultować z lekarzem, a najlepiej wykonywać je pod okiem rehabilitanta. Niewłaściwy dobór aktywności fizycznej lub nieprawidłowo wykonywane ćwiczenia mogą pogłębiać dolegliwości bólowe i przyczynić się do rozwoju choroby.
Prawidłowa waga ciała na zdrowe stawy
W zachowaniu stawów w dobrej kondycji duże znaczenie ma też waga ciała. Jeśli jest prawidłowa, stawy nie są nadmiernie obciążone i przeciążone. Jak pokazują badania, choroba zwyrodnieniowa stawów kolanowych lub biodrowych najczęściej występuje u osób z otyłością. Codzienne dźwiganie przez stawy wielu kilogramów powoduje, że są one narażone na zwiększone ryzyko uszkodzenia chrząstki stawowej. Osobom otyłym trudniej jest także wykonywać ćwiczenia poprawiające kondycję stawów.
Styl życia na zdrowe stawy
Kondycja stawów determinowana jest również przez styl życia, jaki się prowadzi. Praca zawodowa czy codzienna aktywności mogą negatywnie wpływać na układ kostno-stawowy. Na ryzyko wystąpienia jego chorób narażone są przede wszystkim osoby wykonujące ciężkie prac fizyczne oraz te, które muszą zachować w pracy jedną pozycję siedzącą lub stojącą, czyli np. fryzjerzy, sportowcy, pracownicy biurowi pracujący przy komputerze. W ich przypadku bardzo ważne jest, aby zachować zasady BHP oraz dbać o ergonomię na stanowisku pracy.
O stawy należy również dbać, wykonując domowe obowiązki, taki jak sprzątanie, myce okien, odkurzenie, noszenie zakupów czy ciężkich torebek. Nieprawidłowa postawa przyjęta w czasie tych czynności będzie wpływać na zdrowie stawów. W większość przypadku ich ból w wieku starczym wynika ze złych nawyków oraz braku dbałości o nie w młodych latach. Należy więc pamiętać, aby nie obciążać stawów zarówno podczas pracy zawodowej, domowych obowiązków, a także odpoczynku (ważne jest, chociażby spanie do dobrze dobranym materacu i poduszce czy zachowanie właściwej pozycji ciała podczas oglądania TV).
Dieta na zdrowe stawy
W zachowaniu stawów w dobrej kondycji pomoże dieta. Na siłę kości, stawów oraz mięśni wpływa wiele składników pokarmowych. Jedne działają na nie pozytywnie, inne negatywnie. Dieta na zdrowe stawy powinna zawierać nie tylko te elementy, które będą je odżywiały, ale i produkty łagodzące ból oraz sztywnienie stawów. Dobrze jest więc włączyć do niej kwasy omega 3, białko witaminę D oraz C.
Stres a zdrowe stawy
Mogłoby się wydawać, że stres nie ma nic wspólnego ze stawami. Jest jednak zupełnie inaczej. Wywołuje on wiele chorób autoimmunologicznych, do których zaliczamy m.in. reumatoidalne zapalenie stawów. Długotrwały stres to również zwiększone napięcie mięśni, które prowadzi do usztywnienia powięzi oraz ścięgien. Efektem tego są zmiany w układzie kostno-stawowym oraz przeciążenie stawów. Dolegliwości w obrębie stawów, do jakich może prowadzić stres to przykurcze ramion lub napięcie mięśni twarzy. Aby im zapobiec, zalecane jest wykonywanie ćwiczeń rozluźniających oraz stosowanie technik relaksacyjnych.
Buty a kondycja stawów
Chcąc zadbać o zdrowie stawy, przypatrzeć należy się obuwiu, w którym się chodzi. Powinno ono zapewniać właściwe ułożenie stopy. Przekłada się to zarówno na kondycję stawów, jak i postawę kręgosłupa. Buty na zdrowe stawy to przede wszystkim te na płaskim obcasie i odpowiednio szerokie. Dobrze jest też zwrócić uwagę na poziom amortyzacji obuwia. Osoby o wysokiej sprawności fizycznej powinny wybierać buty o małej amortyzacji, natomiast osoby z nadwagą lub chorobą stawów o dużej. Warto pamiętać, że odpowiednie obuwie należy stosować w każdej sytuacji zarówno na co dzień, jak i podczas uprawiania sportu.
Czas na regenerację!
Na choroby stawów cierpią coraz młodsze osoby. Wynika to z braku odpowiedniego dbania o stawy, a także zapewniania im czasu na regeneracje. Przeciążone i obarczone zbyt dużą aktywnością stawy muszą odpocząć i mieć czas na odnowę biologiczną. W związku z tym należy zapewnić im odpowiedni relaks i kilka dni wolnego od nadmiernego uprawiania sportu czy innych niewskazanych aktywności i czynności.
